Bu çalışmada TQM bağlamında organizasyonlar tarafından kullanılan bazı ödül uygulamalarının diğer ödüllerden çalışanlarla ilgili sonuçlar açısından daha iyi olup olmadığı sorgulanmıştır. İlgili literatür incelendikten sonra ödül uygulamaları içsel ödüller ve dışsal ödüller olmak üzere iki grupta ele alınmıştır. Türk imalat endüstrisinde faaliyet gösteren ve TQM uygulayan 217 işletmeden oluşan örneklemde, firmaların içsel ve dışsal ödül uygulamalarının çalışanlarla ilgili sonuçlar üzerindeki etkisi incelenmiştir.  Araştırmanın verileri tanımlayıcı istatistikler, ANOVA ve MANOVA ile analiz edilmiştir. Araştırmanın temel bulgusu olarak Türk imalat endüstrisinde içsel ve dışsal ödüllerin uygulanma düzeyinin yüksek olmadığı saptanmıştır. Türk imalat endüstrisinde içsel ödüllerin çalışanlarla ilgili sonuçlar üzerinde anlamlı bir etkisinin olduğu, ancak dışsal ödüllerin çalışanlarla ilgili sonuçlar üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı saptanmıştır. Bu çalışma TQM uygulamaları için içsel ödül sisteminin önemine işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler: Ödül sistemleri, içsel ödüller, dışsal ödüller, TQM, EFQM

Zorunlu şebeke ayrıştırması günümüzde regülasyon iktisadının önde gelen konularından biridir. Kavram elektrik, telekomünikasyon, gaz ve demiryolları gibi önceden düzenlemeye tabi birçok endüstrinin deregülasyonunda hayati öneme sahiptir. İlk bakışta doğru girdi fiyatlarının belirlenmesi piyasaya yeni  giren firmalara doğru fiyat sinyalleri göndererek, onların etkin yapma-veya-satın alma kararları alabilmeleri için önemli gibi görünmektedir. Ancak, Sappington standart Hotelling lokasyon modelini kullarak girdi fiyatlarının bir katılımcının yapmak veya satın alma kararında alakasız olduğunu göstermiştir. Bu çalışmada, bu sonucun firmalar fiyat rekabeti içinde bulunduklarında, firmaların ürün farklılaştırma derecesi ile yakından ilişkili olduğu  gösterildi. Spesifik olarak, firmaların homojen ürünler üretmeleri durumunda girdi fiyatlarının yapma veya satın alma kararında ilgisiz olduğu, ancak yerleşik firmanın ve piyasaya yeni giren firmanın farklılaştırılmış ürünler üretmeleri durumunda girdi fiyatlarının yapma veya satın alma kararıyla ilgili olduğu gösterilmiştir. Bu sonuçlar, genel olarak, regulatörlerin doğru fiyatları ayarlamalarının piyasaya yeni giren firmaların etkin yapma-veya-satın alma kararlarını bozmamak için önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Girdi Fiyatları, Zorunlu Ayrıştırma (Zorunlu kullanıma açma), Yapma-veya-Satın Alma Kararları, Deregülasyon, Yatay Ürün Farklılaştırması

The current study takes a contingency theory approach to the relationship between market leadership and a variety of marketing strategy concepts making up a firm’s strategic profile, including a firm’s Miles and Snow strategy type, market growth, service growth, service focus, market coverage, the Porter strategy group, and market orientation.  The results of the study support this approach, showing that at least six of the seven strategic contingency combinations exhibit a significant relationship to market share.  Utilizing a sample drawn from the financial services industry, it is found that firms possessing a recommended “fit”, as when market leader firms exhibit a more aggressive marketing strategy profile, tend to have higher levels of market share.  The results of the study also reveal that a firm’s market share performance is related to the total number of strategic “fits” between the firm’s market leadership position and the various components of the firm’s strategic profile. 

Anahtar Kelimeler: Contingency theory, strategic fit, market leadership, market share performance

Günümüzde artan insan ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların önemli kısmının enerjiye bağlı olması enerji sektörünü her geçen gün daha önemli hale getirmektedir. Diğer sektörlerin enerji alt sektörlerine olan bağımlılığın ne kadar olduğu bilinirse enerji konusunda alternatif politikalar üretmek de o denli kolay olacaktır. Girdi-çıktı analizi iktisadi faaliyet birimi olarak sektörleri ve özellikle sektörler arasındaki ara girdi alışverişlerini incelemektedir. Bu sayede girdi-çıktı analizi üretken sektörlerin çıktılarının üretim ve kullanımının ekonomi çapında, sektörel düzeyde ve nicel olarak incelenmesine olanak vermesi açısından önemli bir araçtır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2002 yılı için hazırlamış olduğu girdi-çıktı tabloları kullanılarak yapılan analizde, enerji sektörünün son dönemde kilit sektör olduğu görülmüştür. Ayrıca enerji sektörünün diğer sektörlerle ilişkisi incelenmiş ve en fazla girdi-çıktı alışverişi yaptığı sektörler de analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Girdi-Çıktı Analizi, Enerji Sektörü, Türkiye

Bu çalışmada, Türkiye’deki limanlara 2004-2010 yılları arasında giriş çıkış yapan gemi sayısının sanayi üretim endeksi ve toplam ticaret (ithalat ve ihracat toplamı) üzerindeki etkisi regresyon analizi ile araştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de gemi taşımacılığının artması ile sanayi üretimi ve toplam ticaret arasında pozitif ve istatistikî olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Lojistik, Lojistik ve deniz taşımacılığı, Deniz ticareti, Lojistik ve ihracat-ithalat ilişkisi, Lojistik ve sanayi üretim endeksi.

Teknoloji Kabul Modeli (TKM), Davis (1989) tarafından -daha önce doktora tezinde kullandığı (1986) fikirleri geliştirmesi sonrasında- yeni bir teknolojinin kullanıcı tarafından kabulünün; (1) Algılanan Fayda ve (2) Algılanan Kullanım Kolaylığı değişkenlerine bağlı olarak oluşabileceğini savunan bir modeldir. Teknoloji Kabul Modeli, -teknolojik olarak- bilişim sistemlerinin başarısının sadece teknik ve yönetsel özelliklere göre değil aynı zamanda sistem kullanıcılarının kişisel özelliklerine, beklentilerine ve algılarına göre ortaya çıkabileceğini ve çeşitli konulardaki kullanıcı algısının da bu başarıyı etkileyebileceğini savunan fikirlere yol göstermiştir. Bu çalışma Kurumsal Kaynak Planlaması (KKP) sistemlerinin başarısının belirlenmesinde, kullanıcı faktörünü TKM çerçevesinde incelemektedir. KKP programlarını kullanan 236 firma ankete katılmıştır. Algılanan kullanım kolaylığı ve algılanan faydanın hem KKP uygulama başarısı hem de algılanan organizasyonel performans üzerinde istatistiki olarak anlamlı ve pozitif yönde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar tüm hipotezlerin desteklendiğini, literatürdeki benzer çalışmaların bulgularıyla örtüştüğünü ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler: Teknoloji Kabul Modeli, Algılanan Fayda, Algılanan Kullanım Kolaylığı, Kurumsal Kaynak Planlaması Uygulama Başarısı, Algılanan Organizasyonel Performans.

Örgütsel bağlamda, yoğun çalışma ortamının getirdiği yorgunluk, tatminsizlik ve stres gibi birçok olumsuz duygular, çalışanlarda bir tükenmişlik tepkisinin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu çalışmada, çalışanlarda görülen bu tükenmişlik tepkisinin açıklanmasında etkileri olduğu değerlendirilen kişilik özelliklerine odaklanılmış ve kişilik özelliklerinin tükenmişlik süreçlerindeki rolleri araştırılmıştır. Araştırma kapsamında 313 ilköğretim öğretmeninden toplanan veriler, yapısal eşitlik modeli kurularak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, tükenmişlik boyutlarından duygusal tükenmenin açıklanmasında kişilik boyutlarından, dışadönüklük, duygusal denge ve özdisiplin boyutlarının; duyarsızlaşma boyutunun açıklanmasında dışadönüklük, uyumluluk ve özdisiplin boyutlarının; kişisel başarı hissi azalmasında ise yalnızca özdisiplin boyutunun etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Tüm bu bulgular tükenmişlik tepkisinin açıklanmasında kişilik özelliklerinin önemli etkileri olduğunu göstermiş ve ulaşılan sonuçlar, ilgili yazında yer alan çeşitli çalışmaların sonuçları ışığında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Tükenmişlik, Kişilik, Öğretmen, Örgütsel davranış, Yapısal eşitlik modellemesi

Shaping and changing the attitude of academic staff in private higher education institutions is critical in enhancing their commitment for the overall improvement of organizational performance. This will enable private universities to compete with other institutions as well as to produce high quality and competitive graduates. The first objective of this research is to examine the relationship between psychological empowerment and organizational commitment. The second objective is to explore the influence of the four cognitions of psychological empowerment: meaning cognition, competence cognition, self-determination cognition and impact cognition on organizational commitment. The study employed a stratified proportionate sampling design. A total of 247 academicians from four private universities participated in the survey. The result indicated that the overall psychological empowerment is significantly related to organizational commitment. Further analysis also revealed that of the four cognitions of psychological empowerment, only impact cognition significantly contributes to organization commitment. Managers who empower their employees by giving them opportunities to make decisions about their work methods, pace and efforts will subsequently increase their subordinates’ commitment.

Anahtar Kelimeler: Organizational Commitment, Psychological Empowerment, Economic Transformation Programme, High-Income Nation and Malaysian Private Universities

Bankacılık sektörünün ulusal ekonomi içerisinde büyük önemi vardır. Bankalar tasarruf sahipleri ve bunu tahsis etmek isteyenlerle ekonomik kalkınma için ödünç almak isteyenler arasındaki hayati fonksiyonu sağlar. Bu iki asli fonksiyon bir ülkenin bankaları tarafından etkin kullanılmazsa ekonomik performans ciddi derecede engellenir. Bankaların asli görevi mevduat kabul etmek ve bu mevduatları direk ya da sermaye piyasası üzerinden kredi olarak aktarmaktır. Bu çalışmada kredi kullandırma düzeyi ile karlılık arasında herhangi bir korelasyonun olup olmadığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Buna ek olarak optimal kredi düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır. Aktif kalitesini belirleyen en iyi gösterge olan Toplam krediler / toplam aktif oranı bağımsız değişken, net kar / toplam aktif ve net kar / özsermaye oranları ise bağımlı değişken olarak kabul edilmiştir. Bu değişkenler arasında regresyon ve korelasyon analizi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bankacılık, Kredi kullandırma, Karlılık oranları, Finansal performans

Gelişmekte olan bütün ülkelerde olduğu gibi, Türkiye açısından da ihracat, ekonomik büyümenin lokomotifi durumundadır. Ekonomik büyüme hızının yüksek tutulabilmesi için, ihracatın arttırılması büyük önem taşımaktadır. Türkiye’nin 2023 yılı ihracat hedefi 500 milyar dolardır. Bu hedefin gerçekleştirilebilmesi için, ülke içinde yatırım yapacak ve ürettiği malları yurt dışına satacak yabancı sermayeli firmalara da ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’ye gelen doğrudan yabancı yatırımların Türkiye’nin ihracat performansına olan etkilerini incelemektir. Bu amaçla çalışmada, doğrudan yabancı yatırımları ile ihracat arasındaki ilişki, 2000-2010 dönemi aylık verileri kullanılarak, sınır testi yaklaşımıyla analiz edilmiştir. Araştırmanın ampirik bulgularına göre; seriler arasında eş-bütünleşme ilişkisi vardır ve seriler uzun dönemde birlikte hareket etmektedir. Uzun dönem analizinde; doğrudan yabancı yatırımların, ihracat üzerindeki etkisi pozitif ve istatistikî olarak anlamlıdır. Kısa dönem analizinde; doğrudan yabancı yatırımlar, ihracatı bir dönem sonra etkilemektedir. Modelin hata düzeltme terimi çalışmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımları, İhracat Performansı, Sınır Testi.